مونو پتاسیم فسفات (MKP)

مونوپتاسیم فسفات چیست؟

مونو پتاسیم فسفات یا به اختصار MKP یک منبع موثر و غنی از عنصر فسفر و پتاسیم برای گیاهان است که در ترکیبات برخی کودها، برای رفع نیازهای غذایی گیاه در طول چرخه رشد گیاه استفاده می‌گردد، که دارای 52 درصد p2o5 و 34 درصد k2o و فاقد نیتروژن بوده، بنابراین برای زمانی که نیاز گیاه به عنصر نیتروژن در حد پایین و یا بنابر استراتژی‌های تولید محصول، مصرف کودهای نیتروژنه دارای محدودیت است، مناسب خواهد بود. این محصول با توجه به دارا بودن ویژگی‌هایی از قبیل حلالیت و درصد خلوص بالا؛ باعث شده است آن را به یک ماده بسیار موثر در ترکیبات کودهای شیمیایی کشاورزی تبدیل کند. مونو پتاسیم فسفات هنگامی که در مخلوط با کودهای اوره و فسفات آمونیوم استفاده می‌شود، با حفظ PH در سطح نسبتا پایین، خروج آمونیاک را به حداقل می‌رساند. این ماده علاوه بر استفاده در صنعت کشاورزی، در افزودنی‌های غذایی و عامل بافر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. MKP به دلیل PH نسبتا پایین و شاخص نمک کم، برای گیاهان و انسان‌ها بی‌خطر است. طبق آزمایشات انجام شده، حلالیت مونو پتاسیم فسفات در آب با افزایش دما، افزایش می‌یابد.

روش تولید مونو پتاسیم فسفات

تولید مونوپتاسیم فسفات از ترکیب دو ماده اسید فسفریک و کربنات پتاسیم است که از طریق روش‌های متنوعی صورت می‌گیرد و رایج‌ترین آن‌ها تخلیص اسید فسفریک مرطوب و افزودن آمونیاک مایع به آن، جهت تهیه محلول مونو آمونیوم فسفات است که در نهایت محلول آبی کلرید پتاسیم برای تولید مونو پتاسیم فسفات به محلول اضافه می‌شود.

مشخصات فیزیکی و شیمیایی مونو پتاسیم فسفات

فرمول شیمیایی: KH2PO4

شکل ظاهری: پودر کریستال سفید

جرم مولی: 136/086 گرم بر مول

چگالی: 2/338 گرم بر سانتی متر مکعب

دمای ذوب: 252/6 درجه سانتیگراد

دمای جوش: 400 درجه سانتیگراد

انحلال پذیری در آب: 22 گرم بر 10 میلی‌لیتر (در دمای 25 درجه سانتیگراد)

میزان اسیدی: 7/2

ضریب شکست: 1/4864

کاربردهای مونو پتاسیم فسفات

• صنعت کشاورزی
• افزودنی‌های غذایی
• عامل بافر
• فرآیندهای صنعتی
• آزمایشگاه‌ها

کاربرد مونو پتاسیم فسفات در صنعت کشاورزی

بهتر است از کود حاوی مونو پتاسیم فسفات در آغاز فصل رشد گیاه که عناصر پتاسیم و فسفر برای تشکیل ریشه گیاه ضروری است، استفاده شود. کود حاوی مونو پتاسیم فسفات، برای تولید میوه‌ها، گل‌های سنگین، رشد حداکثری جوانه‌ها و افزایش تراکم آن‌ها در تمام مراحل شکوفایی نقش به‌سزایی دارد. پتاسیم موجود در این محصول با تنظیم روزنه‌های برگ گیاه به نگهداری آب در گیاه کمک می‌کند. فسفر نیز فرآیند فتوسنتز را سرعت می‌بخشد و با توسعه مناسب ریشه در اوایل فصل رشد، جذب مواد مغذی توسط گیاه را افزایش می‌دهد.

مونو پتاسیم فسفات بر خلاف اسید فسفریک، به دلیل خاصیت اسیدی ملایم، برای تجهیزات سیستم آبیاری زمین، فاقد خاصیت خورندگی است و برای مصرف به صورت محلول‌پاشی، آبیاری قطره‌ای، مخلوط کود یا تغذیه خاک مناسب می‌باشد، که با توجه به این قابلیت می‌تواند از طریق برگ و هم از طریق ریشه توسط گیاه جذب شود، بنابراین مونو پتاسیم فسفات بهترين محصول براي ريشه دواني و توسعه ريشه گياه در خاك می باشد. این کود در بهبود رشد رویشی، یکنواختی شکوفه ها، افزایش مقاومت گیاه، افزایش کیفیت رنگ، وزن و طعم میوه و افزایش محتوای قند آن بسیار موثر می‌باشد و خاصیت انبارداری محصول را نیز افزایش می‌دهد.

لازم به ذکر است حلالیت بالای این کود باعث می‌شود تا از مسدود شدن سیستم آبیاری قطره‌ای جلوگیری شود.

کاربرد مونو پتاسیم فسفات در افزودنی‌های غذایی و بافر

مونو پتاسیم فسفات در صنایع غذایی به‌عنوان مواد افزودنی برای تثبیت و کنترل اسیدیته و رطوبت مواد غذایی استفاده می‌شود. خصوصیات بافری آن باعث تثبیت PH شده و قدرت یونی غذا را بهبود می‌دهد و باعث افزایش ماندگاری مواد غذایی می‌گردد. این ماده به طور گسترده‌ در ساخت مواد طعم دهنده، مواد افزودنی تخمیر، مواد غذایی مخمر و تقویت کننده‌های غذایی و همچنین در وعده‌های غذایی منجمد برای جلوگیری از تخریب مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مونوپتاسیم فسفات به عنوان یک عامل بافر، برای حفظ pH پایدار در محلول استفاده می‌شود. این امر با خنثی کردن اسیدها و بازها انجام می‌شود و در نتیجه از تغییرات شدید pH جلوگیری می‌کند.

کاربرد مونو پتاسیم فسفات در فرآیندهای صنعتی و آزمایشگاه‌ها

خاصیت بافری مونو پتاسیم فسفات در تنظیمات آزمایشگاهی که در آن pH پایدار برای نتایج دقیق ضروری است، بسیار مهم می‌باشد. این ماده می‌تواند برای کنترل pH محلول در فرآیندهای صنعتی مانند تصفیه آب و جلوگیری از خوردگی و تشکیل رسوب استفاده شود.

نکات ایمنی استفاده از مونو پتاسیم فسفات

• مونو پتاسیم فسفات را باید جای خشک و خنک و دور از تابش خورشید نگهداری و انبار نمود.
• تماس چشم با این ماده شیمیایی باعث سوزش چشم و تماس طولانی مدت با پوست باعث تحریک و سوزش خواهد شد.
• استنشاق گرد و غبار این کود شیمیایی موجب تحریک سیستم تنفسی و همچنین بلع آن باعث بروز علائمی از جمله: تهوع، استفراغ و درد شکمی خواهد شد.