مونو آمونیوم فسفات (MAP)

مونو آمونیوم فسفات چیست؟

مونو آمونیوم فسفات با نام اختصاری MAP، یکی از مهمترین ترکیبات شیمیایی است که کاربرد اصلی آن در صنایع کشاورزی به عنوان کود می‌باشد که در تامین فسفر(P) و نیتروژن (N) گیاه برای جوانه زدن سریع، نقش به‌سزایی دارد، همچنین به دلیل انحلال‌پذیری بالا در آب و خاک‌های مرطوب، به‌راحتی در گیاه قابل جذب است. کود مونو آمونیوم فسفات حاوی بیشترین فسفر در بین کودهای جامد است؛ به‌طوری که آن را کود فسفره می‌نامند. با توجه به PH پایین این ماده (خاصیت اسیدی)، مخلوط آن در خاک‌هایی با خاصیت خنثی و قلیایی، باعث اسیدی شدن متوسط خاک می‌شود که این امر بیشترین تاثیر را برای سیستم‌های تغذیه گیاه همراه خواهد داشت، همچنین اسیدیته پایین مونو آمونیوم فسفات، مانع از آزادسازی آمونیاک در هوا می‌شود که این امر باعث کاهش آلودگی‌های زیست محیطی خواهد شد. مونو آمونیوم فسفات علاوه بر صنعت کشاورزی، در برخی صنایع دیگر کاربرد جزئی دارد که هر کدام را به اختصار توضیح خواهیم داد.

تولید مونو آمونیوم فسفات

این ماده از واکنش اسید فسفریک و آمونیاک تولید می‌شود و محلول به دست آمده قبل از ورود به فرآیند دانه‌بندی غلیظ می‌گردد که منجر به تولید محصولات جامد و خشک می‌شود. گاز خارج شده از این فرآیند حاوی NH3 ، HF و مقدار زیادی گرد و غبار است که معمولا در یک اسکرابر گاز دم مرطوب حذف می‌شود و سپس درصد کل فسفات حل شده اندازه‌گیری می‌شود.

مشخصات فیزیکی و شیمیایی

شکل ظاهری: پودر کریستال سفید

فرمول شیمیایی: NH4H2PO4

حلالیت در آب (20 درجه): 370 گرم در لیتر

حلالیت در مواد دیگر: حلالیت کمی در اتانول دارد و در استون نامحلول است.

PH: بین 4.5 – 4

نقطه ذوب: 190 درجه سانتیگراد

جرم مولکولی: 115/025 گرم بر مول

دانسیته: 1/80 گرم بر سانتیمتر مکعب

کاربردهای مونو آمونیوم فسفات

• صنعت کشاورزی
• استفاده در کپسول‌های خاموش کننده آتش
• به‌عنوان افزودنی در غذای حیوانات

کاربرد مونو آمونیوم فسفات در کشاورزی

عمده‌ترین کاربرد مونو آمونیوم فسفات در صنعت کشاورزی است؛ زیرا این ماده در خاک گیاهان، باعث افزایش مقاومت آن‌ها در برابر استرس و بیماری‌ها و همچنین افزایش فشار داخلی سلول‌های گیاه می‌گردد. وجود این ماده در خاک گیاهان باعث رشد جوانه‌ها می‌شود و هنگامی که گیاهان در شرایط نامساعد مانند دمای کم و نور ناکافی قرار دارند، باعث شکوفا شدن و افزایش اندازه میوه‌ها می‌گردد.

مونو آمونیوم فسفات را می‌توان در نزدیکی بذرهای در حال جوانه زدن استفاده کرد بدون اینکه نگرانی‌هایی در مورد آسیب آمونیاک وجود داشته باشد، همچنین قابل استفاده در کلیه سیستم‌های آبیاری بارانی، غرقابی، قطره‌ای و هیدروپونیک است. پس از انحلال، دو جز اصلی کود دوباره ازهم جدا می شوند تا آمونیوم و فسفات آزاد شوند و در دسترس گیاه قرار بگیرند.

کاربرد مونو آمونیوم فسفات در کپسول‌های آتش‌نشانی

ترکیب مونو آمونیوم فسفات در برخی از خاموش کننده‌های آتش نشانی شیمیایی جزء اصلی مواد تشکیل دهنده از پودر ABC است.

نکات ایمنی استفاده از مونو آمونیوم فسفات

• فسفات دی هیدروژن آمونیوم در اثر تماس می‌تواند پوست و چشم‌ها را به‌شدت تحریک کند. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آن می‌تواند باعث مسمومیت با آمونیاک شود.
• بعد از استنشاق غبارات مونو آمونیوم فسفات، در تنفس مشکلاتی ایجاد خواهد شد و ممکن است حالت خشکی و گلو درد هم دیده شود.
• اگر مقدار زیادی از این ترکیب بلعیده شود منجر به درد شکمی، اسهال، حالت تهوع و استفراغ می‌گردد.
• در مکانی که از این ماده استفاده می‌کنید، حتما تهویه مناسب قرار دهید.
• بخارات حاصل از آتش سوزی یا بخارهای حاصل از تجزیه مونو آمونیوم فسفات را تنفس نکنید.
• این ترکیب، باعث تحریک چشم، پوست و مجاری تنفسی برای همه افرادی که با آن در تماس هستند می‌شود.