ادتا ۲ سدیم محصولی شیمیایی است که به عنوان عامل کیلیت کننده یون‌های فلزی شناخته می‌شود و امروزه در موارد گوناگونی همچون صنایع غذایی، دارویی، آرایشی بهداشتی، کشاورزی، تصفیه آب، کاغذسازی و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد. خاصیت‌های کیلیت کنندگی ادتا ۲ باعث شده است تا افراد زیادی به دنبال تهیه این ماده برای تجهیزات صنعتی و آزمایشگاهی خود باشند و نسبت به خرید آن اقدام کنند. اگر قصد تهیه چنین محصولی را دارید، تا پایان با آوینا تجارت اطلس همراه باشید تا اطلاعات جامعی را در مورد ادتا 2 سدیم، کاربردها، روش سنتز و تفاوت آن با سایر مواد شیمیایی مشابه به شما عزیزان ارائه دهیم.
ادتا ۲ سدیم چیست؟
همان‌طور که می‌دانید، این دسته از مواد شیمیایی در زمره کیلیت‌کننده‌ها قرار می‌گیرند و حتی می‌توان آن‌ها را به عنوان یک کمپلکس کننده نیز در نظر گرفت. نکته مثبت در مورد ادتا ۲ آن است که با اکثر کاتیون‌های فلزی ارتباط برقرار می‌کند. این ارتباط به گونه‌ای است که کاتیون‌ها گرفتار می‌شوند و سپس امکان حذف آن‌ها از محصول وجود خواهد داشت. با توجه به ساختاری که این ترکیب دارد، از آن برای جلوگیری از اکسیداسیون استفاده می‌شود و با به دام انداختن برخی یون‌های فلزی، هر گونه عامل فاسد کننده محصولات، تغییر دهنده رنگ و کاهنده طول عمر مفید محصولات و ترکیبات شیمیایی و مواد غذایی را از بین می‌برد.
نام دیگر ادتا ۲ سدیم چیست؟
پیش از هر چیز باید به این موضوع اشاره کنیم که از ادتا ۲ با نام‌های دیگری همچون دی سدیم اتیلن دی آمین تترا استیک اسید و دی سدیم اتیلن دی تریلو تترا استات نیز یاد می‌شود. هر دو این موارد، به ساختار درونی ادتا ۲ اشاره دارند. این ماده را می‌توان به منظور ایجاد کلاته به کار گرفت. به خصوص زمانی که قصد کار با یون‌های فلزی را داریم.
چرا ادتا ۲ سدیم جایگزین ادتا می‌شود؟
ادتا دو سدیم نسبت به ادتا حلالیت بهتری در آب و برخی محلول‌ها دارد و از طرف دیگر امکان استفاده و به کار گیری ادتا 2 سدیم راحت‌تر از خود ادتا است. از طرفی EDTA-2-Na پایداری بهتری در برابر تغییرات pH دارد و از این رو در ترکیب با بسیاری از مواد واکنش ناخواسته‌ای رخ نمی‌دهد.
مجموع این موارد در کنار هم باعث شده است تا ادتا ۲ سدیم به عنوان یک محصول بسیار مهم و ارزشمند جهت خالص‌سازی محلول‌ها به کار گرفته شود. در واقع کمتر ماده‌ای را می‌توان پیدا کرد که همانند ادتا ۲ سدیم فرایند کیلیت‌سازی را تسهیل کند. چنانچه به دنبال یک جداساز مهم هستید و هنوز به گزینه دلخواه خود دست پیدا نکرده‌اید، حتماً ادتا ۲ را در نظر داشته باشید.
ساختار ادتا دو سدیم
ادتا ۲ در خانواده آمینو پلی کربوکسیلیک اسید قرار می‌گیرد. در ساختار ادتا دو سدیم، اتیلن دی آمین تترا استات مهم‌ترین بار مزدوج را در این ماده شکل می‌دهد. علاوه بر مواردی که پیش‌تر به آن‌ها اشاره کردیم، می‌توان از ادتا ۲ به منظور تسریع روند انحلال رسوبات هم استفاده کرد. امروزه ادتا ۲ به عنوان یک لیگاند شش دندانه در نظر گرفته می‌شود. همین موضوع باعث شده است تا امکان به کارگیری آن جهت حذف کاتیون‌های کلسیم و آهن ۳ وجود داشته باشد.
موضوع دیگری که نمی‌توان به سادگی از آن چشم‌پوشی کرد، خواص ادتا ۲ سدیم است. شناخت بیشتر این موارد به شما کمک می‌کند تا با دقت بیشتری از آن استفاده کنید. برخلاف تصور بسیاری از کاربران، ادتا ۲ ظاهری شبیه به نمک دارد. به نحوی که ساختار آن شامل کریستال‌های بی‌رنگ است. این ماده هیچ بوی خاصی از خود پخش نمی‌کند و نمی‌توان از این موضوع به عنوان یک عامل تشخیص کمک گرفت. دانسیته آن نیز برابر با 0/860 گرم بر سانتی‌متر مکعب است و نقطه ذوب ۲۲۰ درجه سانتی‌گراد را دارد، البته باید بگوییم که نقطه جوش آن به 240 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. ادتا ۲ می‌تواند در اتانول حل شود، اما میزان حلالیت آن چندان زیاد نیست که عیب اصلی این ماده به شمار می‌آید.
روش سنتز و تولید ادتا دو سدیم
برخلاف تصور بسیاری از کاربران، ادتا ۲ سدیم به صورت عادی در طبیعت یافت نمی‌شود و به همین دلیل باید به روش آزمایشگاهی تولید و سنتز شود. بدین منظور لازم است به سراغ فرایند سنتر اسید اتیلن دی امین تترا استیک برویم. در این واکنش به خصوص، ترکیبات دیگری همچون فرمالدهید و سیانید سدیم نیز حضور دارند. ماده‌ای که از این طریق به دست ما می‌رسد، همان کریستال‌های بی‌رنگ ادتا ۲ سدیم است که می‌توان آن را در زمینه‌های گوناگون به کار گرفت. این فرایند شامل مراحل زیر است:
C2H4 (NH2)2+4HCHO+4NaCN→EDTA
EDTA+2NaOH→EDTA دی‌سدیم (Na2EDTA)+2H2O
معرفی کاربردهای ادتا ۲ سدیم
اکنون که با ساختار کلی ادتا ۲ آشنا شدیم، بهتر است به مهم‌ترین کاربردهای ادتا ۲ سدیم در حوزه‌های گوناگون بپردازیم. به طور مختصر باید بیان کرد که ادتا ۲ سدیم در مواردی همچون حوزه درمان، حوزه ساخت دارو، حوزه ساخت مواد بهداشتی، تصفیه آب و فاضلاب، کاغذسازی و حتی پژوهش‌های علمی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. مجموع این موارد در کنار هم به ما نشان می‌دهد که با یک ماده با اهمیت بالا در صنعت روبه‌رو هستیم.
1. کاربرد ادتا 2 سدیم در لوازم آرایشی
برای جلوگیری از اکسید شدن و تغییر رنگ محصولات آرایشی، از ترکیباتی مثل ادتا 2 سدیم استفاده می‌کنند. این ماده باعث بهبود فرمولاسیون مواد آرایشی و بهداشتی می‌شود و ماندگاری محصولات را پس از باز شدن درب و حتی در معرض اکسید قرار گرفتن، افزایش می‌دهد.
2. کاربرد ادتا 2 سدیم در تصفیه آب
یکی از اصلی‌ترین کاربردهای ادتا 2 سدیم را می‌توان تصفیه آب دانست. این ماده می‌تواند میزان سختی آب را به شکل قابل توجهی کاهش دهد و با کلات کردن برخی فلزات مضر مانند سرب، کادمیوم و جیوه، اثرات این مواد شیمیایی را برای آب حذف کند. تصفیه آب تنها به وسیله ادتا 2 سدیم امکان‌پذیر نیست و باید از مواد دیگری نیز استفاده شود.
3. کاربرد ادتا 2 سدیم در شوینده‌های بهداشتی
ادتا ۲ سدیم می‌تواند انواع یون‌های سنگین را از محلول‌ها جدا کند تا به این ترتیب خاصیت کف کنندگی افزایش یابد. این یک نکته عالی جهت ساخت شوینده‌های بهداشتی مختلف به شمار می‌آید که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد.
از طرفی جهت تولید برخی از لوازم بهداشتی می‌توان از ادتا ۲ سدیم بهره برد. به عنوان مثال، اکثر شامپوهای مخصوص موهای رنگ شده، دارای ادتا ۲ سدیم هستند. البته این ماده نباید به صورت مستقیم بر روی موها ریخته شود.
4. کاربرد ادتا 2 سدیم در کود
در برخی از کودهای شیمیایی ادتا ۲ سدیم به صورت مستقیم به کود اضافه می‌شود تا روند رشد گیاهان مختلف سرعت یابد. در واقع این ماده به جذب سریع‌تر و بهتر مواد مغذی به گیاه کمک می‌کند.
5. کاربرد ادتا 2 سدیم در صنایع غذایی
می‌توان از ادتا ۲ سدیم به منظور ثابت نگه داشتن مزه غذاهای از پیش آماده شده کمک گرفت. در واقع ادتا 2 سدیم برای جلوگیری از اکسید شدن یون‌هایی مثل آهن و مس به مواد در حین فراوری به محصولات غذایی اضافه می‌شود البته پیش از به کارگیری این ماده لازم است کلیه آزمایش‌های بهداشتی بر روی محصولات تولید شده انجام گیرد. علاوه بر این‌ها ادتا 2 سدیم به سس و نوشیدنی‌ها نیز اضافه می‌شود تا تغییر رنگی ایجاد نشود و محصول پایدار بماند و ماندگاری بیشتری داشته باشد.
6. کاربرد ادتا 2 سدیم در داروها
امکان به کارگیری ادتا ۲ سدیم جهت ساخت داروهایی که مخصوص تغییر میزان فلزات در بدن هستند وجود دارد. البته این امر باید با نهایت دقت صورت بگیرد. از طرفی در داروسازی نیز EDTA 2 Na برای کلات کردن یون‌های فلزی آسیب‌زا به فرایند تولید داروها اضافه می‌شود تا پایداری و کارایی داروها افزایش یابد. علاوه برتمامی این موارد، ادتا 2 به عنوان ماده ضد انعقاد خون نیز در آزمایشگاه استفاده می‌شود.
7. کاربرد ادتا 2 سدیم در کشاورزی
استفاده از این ماده جهت تولید انواع کودهای شیمیایی یک امر رایج است. شرکت‌های سازنده محصولات کشاورزی از ادتا ۲ سدیم برای دستیابی به اهداف مختلف بهره می‌برند. در تولید کودهای کشاورزی، اضافه شدن ادتا دو سدیم به کود باعث جذب بهتر ریز مغذی‌هایی مثل آهن، پتاسیم، فسفر و غیره به ریشه خاک می‌شود. از طرفی ادتا 2 با جذب برخی فلزات ناخواسته از بروز برخی بیماری‌ها برای گیاهان جلوگیری می‌کند.
8. کاربرد ادتا 2 سدیم در بیوتکنولوژی
می‌توان از ادتا ۲ سدیم به منظور تسریع روند ساخت کلات کمک گرفت که خود نقش مهمی در بهبود عملکرد پروتئین‌ها دارد. به همین دلیل است که از ادتا ۲ سدیم به عنوان یک ماده موثر در این حوزه یاد می‌شود. این ترکیب در بسیاری از آنزیم‌ها که به برخی یون‌ها حساس هستند به کار گرفته می‌شود و با حذف این یون‌ها به فعالیت و پایداری آنزیم‌ها و بیومولکول‌ها کمک می‌کند.
9. کاربرد ادتا 2 سدیم در اصلاح زیست محیطی
جهت پاکسازی آب‌های آلوده و راکد باید به سراغ استفاده از ادتا ۲ سدیم برویم تا به این ترتیب برخی اثرات منفی بر روی محیط زیست از میان برداشته شود. علاوه بر آب، ادتا 2 به پاکسازی خاک‌های آلوده نیز کمک شایانی می‌کند تا خاک‌هایی که درصد بالایی از فلزات سمی مانند جیوه، کادمیوم و سرب را دارند، از این مواد پاک شوند و شرایط گیاهان نیز بهتر شود. این کار در معادن نیز انجام می‌گیرد تا فلزات سنگین از خاک‌ها و آب‌ها حذف شوند.
10. کاربرد ادتا 2 سدیم در عکاسی
به منظور بهبود میزان شفافیت تصاویر و تثبیت رنگ عکس‌ها در حوزه عکاسی می‌توان از ادتا ۲ سدیم کمک گرفت. این ماده از تغییر رنگ در کیفیت عکس‌های چاپ شده جلوگیری می‌کند و پایداری و ماندگاری شفافیت عکس‌ها را بهبود می‌بخشد. البته این موضوع در رابطه با عکاسی دیجیتال صحت ندارد. در عکاسی دیجیتال دیگر با فیلم‌های تصویربرداری قدیمی سر و کار نداریم و همین امر لزوم استفاده از ادتا ۲ سدیم را از بین می‌برد.
مزایا و معایب ادتا دو سدیم
| مزایای ادتا 2 سدیم | معایب ادتا 2 سدیم |
| حلالیت بالا | هزینه تولید نسبتا بالا |
| کلات کننده قوی | وابسته به حضور یون‌ها و عناصر دیگر برای تاثیر گذاری به عنوان کلاته کننده |
| کمک به افزایش پایداری محصولات | ایجاد آلودگی زیست محیطی به دلیل تجزیه ضعیف |
| حذف یون‌های سمی و مضر | – |
| افزایش عمر مفید محصولات | – |
| حفظ پایداری با کنترل pH مواد | – |
تفاوت بین ادتا ۲ سدیم و ادتا ۴ سدیم چیست؟
نوع دیگری از ادتا وجود دارد که به آن ادتا ۴ سدیم گفته می‌شود. طبیعتاً خواص شیمیایی این ماده با ادتا ۲ سدیم متفاوت است. ادتا ۴ سدیم به کمک خنثی کردن دی آمین تترا استیک اسید به وسیله ۴ هیدروکسید سدیم به تولید می‌شود. ادتا 2 سدیم و ادتا 4 سدیم هر دو از نمک‌های اتیلن دی‌آمین تترا استیک اسید به دست می‌آیند که یکی از آن‌ها 2 سدیم و دیگری 4 سدیم در ساختار خود دارد. همین مورد باعث شده تا ما شاهد تفاوت‌هایی در ترکیب بین این دو ماده باشیم که این تفاوت‌ها به شرح زیر است:
- حلالیت ادتا 4 سدیم نسبت ادتا سدیم در آب بیشتر است.
- ادتا 2 سدیم در pHهای پایین کاربرد بیشتری دارد و پایدارتر است. این در حالی است که ادتا 4 سدیم در محیط‌های نسبتا قلیایی پایداری بیشتری دارد.
ادتا ۲ سدیم را از کجا بخرم؟
ادتا 2 سدیم، عامل کلاته کننده رایج در مصارف صنعتی، کاربردهای گسترده‌ای در هر عرصه دارد و از این رو صاحبان صنعت زیادی به دنبال خرید این محصول هستند. از طرفی کیفیت درجه یک و قیمت مناسب از جمله دغدغه‌هایی است که خریداران مواد شیمیایی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. خوشبختانه شرکت آوینا تجارت اطلس با توجه ویژه به دغدغه صاحبان کسب و کار و فعالان صنعت و آزمایشگاه، در سال‌های اخیر تمام تلاش خود را بر روی تهیه مواد شیمیایی درجه یک با مناسب‌ترین قیمت بازار گذاشته است.
در حال حاضر ادتا 2 سدیم در آوینا تجارت اطلس از شرکت‌های تولید کننده این ماده در چین تهیه می‌شود و با حذف واسطه‌ها به صورت مستقیم در ایران به دست خریداران می‌رسد. شما می‌توانید این ماده را با قیمت عمده و استثنایی از آوینا تجارت اطلس تهیه کنید. برای کسب اطلاع بیشتر درباره این محصول به صفحه «ادتا 2 سدیم» مراجعه کنید و در صورت داشتن هر گونه سوال با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید تا درباره خرید و نحوه ثبت سفارش دی سدیم ادتا شما را راهنمایی کنند.
سوالات متداول درباره ادتا 2 سدیم
در این بخش به پاسخ سوالات رایجی که برای کاربران در خصوص ادتا 2 سدیم، کاربردها، خواص و اثرات جانبی این ترکیب پیش می‌آید، می‌پردازیم:
آیا ادتا 2 سدیم برای پوست مفید است؟
ادتا 2 سدیم به صورت مستقیم تاثیر خاصی برای پوست ندارد و در واقع ماده‌ای است که به عنوان کلات کننده در محصولات مراقبت پوستی استفاده می‌شود تا از واکنش مواد این محصولات با فلزات سنگین جلوگیری شود. این ماده در مقیاس صنعتی نباید با پوست تماس پیدا کند زیرا برای برخی افراد حساسیت پوستی ایجاد می‌کند.
آیا ادتا 2 سدیم برای انسان‌ها ایمن است؟
ادتا 2 سدیم در حالت کلی برای استفاده در مصارف مختلف ایمن است؛ به شرطی که دوز مصرفی آن رعایت شود.
آیا ادتا دی سدیم به طور طبیعی وجود دارد؟
خیر. این ماده به صورت عادی در طبیعت وجود ندارد و به منظور ساخت آن باید از سنتز در آزمایشگاه با مواد شیمیایی سازنده این محصول کمک گرفت.
آیا دی سدیم ادتا می‌تواند به موها آسیب برساند؟
خیر؛ استفاده از این ماده در شامپوها یک امر کاملاً عادی است، زیرا ادتا ۲ سدیم نها تنها به موها آسیب نمی‌رساند، بلکه به حذف موادی که باعث ایجاد شوره سر می‌شوند نیز کمک می‌کند.