تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی چیست؟

تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی، یکی از مهم ترین مسائل مورد توجه برای فعالان صنایع مختلف است. درواقع اسید فسفریک، مولکولی با دو چهره، یعنی نوع خوراکی و نوع صنعتی از پرکاربردترین مواد اولیه شیمیایی در صنعت محسوب میشود. نوع خوراکی آن به دلیل خلوص بالایی که دارد، در بطری‌های نوشابه و ظروف کنسرو شیرینی به خدمت گرفته می‌شود. از طرف دیگر، اسید فسفریک صنعتی با کاربردهای سنگین‌تر خود، در پاک‌کنندگی‌های عمیق و زدودن زنگ زدگی‌ها، چهره‌ای کاملا متفاوت به خود می‌گیرد.

با توجه به اهمیت تفاوت‌های این دو نوع اسید، می‌توان گفت که شناخت دقیق و عمیق از این دو نوع اسید می‌تواند تاثیر به‌سزایی در انتخاب صحیح و کاربرد ایمن آن‌ها داشته باشد. ما در این مقاله از آوینا تجارت اطلس، به بررسی دقیق‌تر این تفاوت‌ها پرداخته‌ایم تا خواننده با اطلاعات کامل‌تری به مصرف یا استفاده از این ماده پرکاربرد بپردازد. با ما همراه باشید تا با نکات کلیدی و حیاتی در مورد اسید فسفریک آشنا شوید که شاید تا به حال نادیده گرفته شده‌اند.

انواع اسید فسفریک

اسید فسفریک، با فرمول شیمیایی H₃PO₄، به دو دسته عمده تقسیم می‌شود؛ خوراکی و صنعتی. تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی باعث شده هر کدام خصوصیات و کاربردهای متفاوتی داشته باشند و بتوانند نیازهای مختلف را برآورده سازند. در ادامه به توضیح هر کدام از آن‌ها می‌پردازیم:

اسید فسفریک خوراکی

اسید فسفریک خوراکی به دلیل خلوص بالا و ایمنی آن برای مصرف انسان تولید می‌شود. این نوع از اسید فسفریک در تولید نوشیدنی‌ها و مواد غذایی به کار می‌رود؛ جایی که به عنوان تنظیم‌کننده PH و بهبود دهنده طعم استفاده می‌شود. مطابق با استانداردهای بین‌المللی، این نوع اسید باید از نظر خلوص و عدم وجود ناخالصی‌ها مانند فلزات سنگین و فلوئورین مطابقت داشته باشد تا برای مصرف خوراکی مناسب باشد.

این نوع اسید در صنایع غذایی به وفور استفاده می‌شود؛ به عنوان مثال در تهیه نوشیدنی‌های گازدار، فرآورده‌های لبنی و محصولات گوشتی پردازش‌شده و همچنین به عنوان یک منبع غذایی برای مخمرها در فرآیندهای تخمیر استفاده می‌شود.

اسید فسفریک صنعتی

در مقابل، اسید فسفریک صنعتی، که گاهی اوقات به عنوان اسید فسفریک فنی یا تجاری شناخته می‌شود، برای کاربردهای صنعتی تولید می‌شود که نیازی به خلوص بسیار بالا ندارد. این اسید بیشتر در تولید کودها، در فرآیندهای معدنی و متالورژی و همچنین برای تمیز کردن و زدودن زنگ زدگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

علاوه بر این‌ها، در صنایع تولید مواد شوینده و پاک‌کننده‌ها کاربرد دارد. این نوع از اسید می‌تواند شامل ناخالصی‌هایی مانند فلزات سنگین و عناصر دیگر باشد که استفاده از آن را در مصارف خوراکی نامناسب می‌سازد.

تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی

همانطور که می‌توانید حدس بزنید اسید فسفریک صنعتی و خوراکی در جنبه‌های متفاوتی با هم فرق دارند. همین تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی  نیز سبب شده تا در موارد مختلفی مورد استفاده قرار گیرند. توجه داشته باشید که دانستن این تفاوت‌ها به شما کمک می‌کند بهترین انتخاب را هنگام خرید داشته باشید.

تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی در ویژگی‌ها

خلوص: اسید فسفریک خوراکی دارای خلوص بسیار بالاتری نسبت به نوع صنعتی است. این به این معنی است که مقدار ناخالصی‌ها و مواد خارجی در اسید فسفریک خوراکی بسیار کمتر است. خلوص اسید فسفریک خوراکی به اندازه‌ای است که به استانداردهای سختگیرانه‌ای مانند استانداردهای غذایی جهانی (مانند استانداردهای Codex Alimentarius) پاسخگو باشد. این بدان معناست که مقدار ناخالصی‌های مضر و فلزات سنگین در این نوع اسید به شدت محدود شده است.

روش تصفیه: فرآیند تصفیه اسید فسفریک خوراکی دقیق‌تر و پیچیده‌تر است تا اطمینان حاصل شود که هیچ ماده مضری برای سلامتی انسان در آن وجود ندارد. فرآیند تصفیه اسید فسفریک خوراکی شامل مراحل متعددی از تقطیر، تبخیر و جذب است که به منظور حذف کامل ناخالصی‌ها و مواد فرار مانند آب، فلورید و آرسنیک انجام می‌شود. برای اطمینان از خلوص بسیار بالا، از روش‌های پیشرفته‌ای مانند کروماتوگرافی و تبلور مجدد در تولید اسید فسفریک خوراکی استفاده می‌شود. این روش‌ها به جداسازی دقیق و کامل ناخالصی‌ها از اسید کمک می‌کنند.

تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی از نظر کاربرد

در صنایع غذایی، اسید فسفریک خوراکی به عنوان افزودنی غذایی به کار می‌رود که طعم ترش مطلوبی به نوشیدنی‌ها و فراورده‌های لبنی می‌بخشد. در عین حال، به عنوان یک نگهدارنده، از رشد باکتری‌ها و کپک‌ها جلوگیری می‌کند. این توانایی فسفریک اسید خوراکی در حفظ تعادل pH محصولات غذایی، نقشی کلیدی در حفظ کیفیت و طول عمر آن‌ها دارد.

در مقابل، اسید فسفریک صنعتی که معمولا حاوی ناخالصی‌های بیشتری است، به طور گسترده‌ در تمیز کردن و پرداخت سطوح فلزی به کار می‌رود و به عنوان یک عنصر اصلی در فرآیندهای صنعتی مانند تولید کودهای شیمیایی و تصفیه آب استفاده می‌شود، جایی که کارایی آن در خنثی‌سازی عناصر ناخواسته و تنظیم دوباره pH از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی از نظر ساختار

یکی دیگر از تفاوت‌های این دو اسید، تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی از نظر ساختار و خلوص است. هر دو از نظر ساختار مولکولی مشابه‌اند اما در نحوه‌ی تولید و درجه خلوص متفاوت هستند. این دو نوع، هرچند ساختار پایه یکسانی دارند، اما تفاوت‌های عمده‌ای در کاربردها و استانداردهای تولید دارند که تاثیر مستقیمی بر ایمنی و کارایی آن‌ها در بخش‌های مختلف دارد.

نوع خوراکی اسید فسفریک، تحت فرآیندهای تصفیه‌ دقیق تولید می‌شود تا اطمینان حاصل شود که از ناخالصی‌های مضر مانند فلزات سنگین و فلوئورین پاکسازی شده است.

اسید فسفریک صنعتی به دلیل کاربردهای خود که اغلب شامل تماس مستقیم با مواد غذایی نیست، می‌تواند شامل سطوح بالاتری از ناخالصی‌ها باشد. بنابراین، اسید فسفریک صنعتی معمولا برای مصرف انسانی مناسب نیست و استانداردهای کمتری در مورد خلوص آن وجود دارد.

تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی از نظر طرز تهیه

تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی از آنجایی مشخص می‌شود که اسید فسفریک صنعتی معمولا از طریق فرآیند تر، یک روش شیمیایی که شامل واکنش سنگ فسفات با اسید سولفوریک است، تولید می‌شود. این فرآیند منجر به تولید اسید فسفریک به همراه گچ می‌شود که سپس گچ از آن جدا می‌شود. این روش معمولا ناخالصی‌های بیشتری دارد و بنابراین برای کاربردهایی که با مواد غذایی سروکار ندارند، مناسب است.

در مقابل، اسید فسفریک خوراکی تحت فرآیندهای تصفیه دقیق‌تری تولید می‌شود تا اطمینان حاصل شود که خلوص بالایی دارد و بدون ناخالصی‌های مضر مانند فلزات سنگین است. این اسید باید مطابق با استانداردهای سختگیرانه‌ای مانند کدکس مواد غذایی باشد. فرآیندهای تولید این نوع شامل روش‌های پیچیده‌تر و کنترل شده‌تری است تا محصول نهایی ایمن و مناسب برای مصرف انسان باشد.

تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی از نظر فیزیکی

با این که ساختار این دو اسید چندان تفاوتی با هم ندارد، اما از نظر ظاهری با هم فرق دارند. تفاوت‌های فیزیکی و ظاهری میان این دو نوع اسید فسفریک نه تنها در شفافیت و وجود یا عدم وجود ناخالصی‌ها نمایان می‌شود، بلکه در میزان خلوص و کیفیت نهایی محصول نیز مهم است که هر دو بر اساس کاربرد مورد نظر آنها تعیین می‌شود.

بدین صورت که اسید فسفریک صنعتی معمولا به عنوان مایعی شفاف تا کمی کدر ارائه می‌شود و می‌تواند ناخالصی‌هایی مانند فلزات سنگین یا سایر عناصر را شامل شود. در مقابل، اسید فسفریک خوراکی با خلوص بسیار بالا تولید می‌شود و معمولا به صورت مایعی بی‌رنگ و بدون بو است.

تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی از نظر قیمت

با توجه به تفاوت‌ اسید فسفریک صنعتی و خوراکی که تاکنون ذکر کردیم، مطمئنا از لحاظ قیمتی نیز با هم تفاوت‌هایی دارند. تفاوت‌های قیمتی بین اسید فسفریک خوراکی و صنعتی اغلب به عواملی مانند خلوص ماده، فرآیندهای تولید و کاربردهای مورد نظر برمی‌گردد. اسید فسفریک خوراکی به دلیل نیاز به خلوص بالا و رعایت دقیق مقررات بهداشتی و ایمنی، معمولا گران‌تر از نوع صنعتی است.

گران بودن اسید فسفریک خوراکی می‌تواند به دلیل پاک شدن آن از از ناخالصی‌هایی مانند فلزات سنگین و مواد زائد دیگر باشد؛ چرا که این فرآیند تصفیه هزینه‌بر است. از سویی دیگر، تولید اسید فسفریک صنعتی اغلب از طریق فرآیندهایی مانند واکنش سنگ فسفات با اسید سولفوریک است که نسبتا ارزان‌تر است.

توجه داشته باشید که قیمت‌ها می‌توانند بر اساس عرضه و تقاضا، تغییرات در هزینه‌های تولید و مواد اولیه و نوسانات بازار جهانی متفاوت باشند. به عنوان مثال، در بازارهایی مانند ایران، نوسانات قیمتی به دلیل تغییرات در هزینه‌های تولید و تغییرات سیاسی می‌تواند تاثیر گذار باشد.

تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی  از نظر استانداردهای بین‌المللی

اسید فسفریک خوراکی و صنعتی هر دو دارای فرمول شیمیایی یکسانی هستند (H₃PO₄) اما کاربردها و استانداردهای تولید متفاوتی دارند. اسید فسفریک خوراکی به دلیل استفاده مستقیم در مواد غذایی، مشمول استانداردهای بسیار سختگیرانه‌ای است. این استانداردها به منظور تضمین سلامت مصرف‌کننده و جلوگیری از وجود هرگونه آلودگی یا ناخالصی مضر در محصول نهایی وضع شده‌اند. سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) و اتحادیه اروپا (EU) استانداردهای دقیق و جامعی را برای خلوص اسید فسفریک خوراکی، محدودیت‌های مربوط به ناخالصی‌ها، فلزات سنگین و سایر مواد مضر تعیین کرده‌اند. از طرف دیگر، اسید فسفریک صنعتی که در صنایع مختلفی مانند تولید کود، مواد شوینده و تصفیه آب استفاده می‌شود، استانداردهایی با سخت گیری نسبتا کمتری در مقایسه با نوع خوراکی دارد. این بدان معناست که میزان ناخالصی‌های مجاز در اسید فسفریک صنعتی نسبت به نوع خوراکی بیشتر است. با این حال، حتی اسید فسفریک صنعتی نیز باید مطابق با استانداردهای مشخصی تولید شود تا از ایمنی کارگران و محیط زیست اطمینان حاصل شود.

مزایا و معایب اسید فسفریک خوراکی و صنعتی

اسید فسفریک خوراکی به عنوان افزودنی در نوشیدنی‌های گازدار و مواد غذایی برای افزایش طعم و تنظیم pH استفاده می‌شود، اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند به مشکلات سلامتی مانند کاهش تراکم استخوان منجر شود. در صنعت، اسید فسفریک به عنوان عامل تمیزکننده و ضدزنگ مؤثر است، اما استفاده نادرست از آن به دلیل خاصیت خورندگی، ممکن است خطرات زیست‌محیطی و ایمنی ایجاد کند. در ادامه مزایا و معایب هر یک را بررسی خواهیم کرد.

مزایای اسید فسفریک خوراکی

اسید فسفریک خوراکی به دلیل استانداردهای بالای تولید و خلوص بالا، برای مصرف انسان ایمن بوده و در صنایع غذایی کاربرد گسترده‌ای دارد. این اسید به عنوان یک تنظیم‌کننده pH عمل کرده و با کنترل میزان اسیدیته در محصولات غذایی، به حفظ طعم و ماندگاری آن‌ها کمک شایانی می‌کند. همچنین، به عنوان یک امولسیفایر مؤثر، باعث ترکیب بهتر روغن‌ها و آب در محصولات غذایی شده و بافت یکنواخت‌تری را ایجاد می‌کند. علاوه بر این، اسید فسفریک خوراکی می‌تواند به بهبود طعم برخی از محصولات غذایی نیز کمک کرده و تجربه لذت‌بخش‌تری را برای مصرف‌کننده فراهم آورد.

معایب اسید فسفریک خوراکی

مصرف بیش از حد اسید فسفریک، به خصوص در قالب نوشیدنی‌های گازدار، می‌تواند عوارض جانبی ناخوشایندی داشته باشد. اسیدیته بالای این ماده شیمیایی می‌تواند به مینای دندان آسیب رسانده و آن را نازک‌تر و مستعد پوسیدگی کند. علاوه بر این، مصرف زیاد اسید فسفریک می‌تواند تعادل pH بدن را بر هم زده و منجر به افزایش اسیدیته خون شود. این افزایش اسیدیته می‌تواند مشکلات گوارشی مانند سوزش سر دل و رفلاکس اسید را تشدید کرده و در درازمدت به استخوان‌ها و کلیه‌ها آسیب برساند. از طرفی، به دلیل فرآیند تولید پیچیده و استانداردهای بالای کیفی که برای اطمینان از خلوص و ایمنی آن در نظر گرفته می‌شود، قیمت اسید فسفریک خوراکی نسبت به نوع صنعتی آن به مراتب بالاتر است. بنابراین، اگرچه اسید فسفریک خوراکی در صنایع غذایی کاربردهای فراوانی دارد، اما مصرف بی‌رویه آن می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد و توصیه می‌شود که در مصرف آن اعتدال را رعایت کرد.

مزایای اسید فسفریک صنعتی

اسید فسفریک صنعتی به دلیل مزایای متعددی که دارد، در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای یافته است. یکی از مهم‌ترین مزایای این اسید، قیمت پایین آن نسبت به نوع خوراکی است. فرآیند تولید ساده‌تر و استانداردهای کمتر سختگیرانه در تولید اسید فسفریک صنعتی، موجب کاهش قابل توجه هزینه‌های تولید می‌شود. در دسترس بودن آسان و مقادیر بالای این اسید در بازار نیز از دیگر مزایای آن است که باعث شده است تا در بسیاری از صنایع به عنوان یک ماده اولیه ارزان و فراوان مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، اسید فسفریک صنعتی به دلیل خواص شیمیایی منحصر به فرد خود، در صنایع مختلفی همچون تولید کودهای شیمیایی، مواد شوینده، تصفیه آب و برخی فرآیندهای صنعتی دیگر کاربردهای متنوعی دارد. این کاربردهای گسترده نشان‌دهنده اهمیت این اسید در صنایع مختلف و نقش آن در تولید محصولات مختلف است.

معایب اسید فسفریک صنعتی

اسید فسفریک صنعتی به دلیل استانداردهای تولید کمتر نسبت به نوع خوراکی، ممکن است حاوی ناخالصی‌هایی باشد که برای مصرف انسان مضر بوده و آن را برای مصارف غذایی نامناسب می‌سازد. از سوی دیگر، دفع نادرست پساب‌های حاوی این اسید می‌تواند عواقب زیست‌محیطی جدی به همراه داشته باشد. اسید فسفریک صنعتی به دلیل خاصیت خورندگی بالا، در صورت تماس مستقیم با پوست و چشم می‌تواند باعث سوختگی‌های شدید و آسیب‌های پوستی شود. همچنین، ورود این اسید به منابع آبی می‌تواند موجب آلودگی آب و خاک شده و به اکوسیستم‌های آبی آسیب برساند. به همین دلیل، هنگام کار با اسید فسفریک صنعتی باید نکات ایمنی به دقت رعایت شده و پساب‌های آن به روش صحیح دفع شوند تا از بروز هرگونه خطر برای انسان و محیط زیست جلوگیری شود.

شرکت آوینا تجارت اطلس؛ بزرگ‌ترین تامین کننده اسید فسفریک صنعتی و خوراکی

دانستن تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی می‌تواند تا حد زیادی به تولیدکنندگان کمک کند بهترین نوع اسید را بخرند. تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی از چند زاویه نظیر کاربرد، روش تهیه، میزان خلوص، قیمت و همچنین ساختار مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که نوع اسید فسفریک چقدر می‌تواند بر روی نتایج استفاده از آن تاثیرگذار باشد.

شرکت آوینا تجارت اطلس یکی از تامین کنندگان معتبر در این زمینه است که برای شما این شرایط را فراهم می‌کند تا هر نوع اسید فسفریکی که لازم دارید را خریداری کنید. این شرکت دارای کارشناسان بسیار خبره و ماهری است که به شما امکان می‌دهند قبل از خرید تمام اطلاعات لازم درباره محصول را کسب کنید. با مراجعه به شرکت آوینا تجارت اطلس بهترین تجربه خرید را داشته باشید.